Functionele geneeskunde is een geïndividualiseerde, holistische benadering van de gezondheidszorg, gebaseerd op preventie en gericht op de onderliggende oorzaken van een ziekte, in plaats van op de symptomen.
Hierbij wordt uitgegaan van de volgende drie principes:
- Elke patiënt heeft een uniek biochemisch profiel. Vanzelfsprekend is er sprake van een aantal algemene biochemische processen, maar er zijn van persoon tot persoon significante individuele variaties in het metabolisme, onder meer veroorzaakt door genetische en omgevingsvariaties.
- De focus ligt op de zorg voor de patiënt in plaats van op de zorg voor de ziekte.
- Er is sprake van een web van onderlinge verbindingen tussen de verschillende fysiologische elementen van ons systeem.
Ons hele biologische systeem functioneert duidelijk meer als een netwerk dan als een verzameling van individuele, autonome processen.
Het is bekend dat elk orgaan en elk systeem in het netwerk elk ander orgaan en systeem kan beïnvloeden, dus het is van groot belang om de gehele mens te behandelen, en niet uitsluitend het zieke of geblesseerde deel van de patiënt.
- Een goede gezondheid houdt meer in dan niet ziek zijn.
De traditionele westerse gezondheidszorg deelt het menselijk lichaam op in een aantal losstaande specialismen, zoals cardiologie, reumatologie en dermatologie. De functionele geneeskunde, daarentegen, ziet het lichaam als een geïntegreerd systeem in plaats van als een collectie zelfstandig functionerende organen.
Deze benadering maakt gebruik van basisprincipes uit de systeembiologie, waarbij onder meer gekeken wordt naar de interactie van de verschillende componenten van het menselijk lichaam met elkaar en met de omgeving.
Onbalansen in de invloed van de omgeving en verschillende fysiologische processen kunnen tekenen en symtomen van ziekte veroorzaken.
Bij die omgevingsinvloeden moet onder meer gedacht worden aan eetgewoontes, lichamelijke oefening, de kwaliteit van water en lucht, en trauma’s. Bij de fysiologische processen gaat het bijvoorbeeld om cel-tot-celcommunicatie, het omzetten van voedsel in energie, het repliceren, repareren en onderhouden van cellen, organen en systemen, afvalverwerking, en de afweer-, transport- en circulatiesystemen.
Als een systeem niet goed functioneert, kan dat alle andere systemen in het lichaam beïnvloeden, met mogelijke gevolgen voor het hormonaal functioneren, het immuunsysteem, de spijsvertering en andere systemen.
Beoefenaars van de functionele geneeskunde richten zich sterk op de wezenlijke onbalansen die medische klachten kunnen veroorzaken.
Hun doel is om op uiteenlopende niveaus in te grijpen zodat ze verstoorde balansen kunnen herstellen, complexe chronische ziektes kunnen aanpakken en patiënten weer werkelijk gezond te laten functioneren.
De meeste medische klachten zijn complex van aard en zeker niet altijd even makkelijk te categoriseren en te behandelen. Zo gaan spijsverteringsproblemen vaak samen met ontstekingen, immuunresponsen en psychologische problemen.
Elke beoefenaar gebruikt het unieke psychologische, mentale en emotionele verhaal van de patiënt als basis voor een goede diagnose van de ziekte.
Op basis daarvan wordt een veelomvattend, op de individu toegesneden behandelplan opgezet, gericht op het verbeteren van het fysiologische functioneren en de relevante omgevingsinvloeden van de patiënt, in plaats van de aandacht eenvoudigweg op het verlichten van de klachten te richten.
De behandeling kan bewezen medische benaderingen (vanuit de genetica, de endocrinologie, de gastro-enterologie, de psychologie, de immunologie, enzovoort) combineren met minder alledaagse behandelingen en middelen, bijvoorbeeld vanuit de homeopatie of de orthomoleculaire geneeskunde.
Liever dan eenvoudigweg de kwaal vast te stellen en een pil tegen de pijn voor te schrijven, zal een functioneel geneeskundig specialist op zoek gaan naar de wezenlijke oorzaak van de ziekte en daarvandaan kiezen voor een veelzijdige benadering die de balans weet te herstellen en de patiënt – want daar gaat het om – weer werkelijk gezond te maken.
