De enorme toename van zwaarlijvigheid in de laatste jaren laat duidelijk zien dat we veel te veel suiker binnenkrijgen, en daar kunnen we de inname van kunstmatige zoetstoffen eigenlijk rustig bij optellen. Vaak wordt gedacht dat die kunstmatige zoetstoffen de oplossing voor de obesitasepidemie zouden zijn – maar zijn ze echt zo onschuldig?

Wist je bijvoorbeeld dat aspartaam, een heel populaire zoetstof, oorspronkelijk ontwikkeld werd als een middel tegen maagzweren? . Dat betekent niets minder dan dat de zoetjes die je net in je koffie deed of het blikje cola light dat je leegde eigenlijk bedoeld was als een medicijn dat alleen op recept verkrijgbaar was.

Aspartaam en sacharine zijn de twee populairste zoetstoffen. Je komt ze onder meer tegen in ontbijtgranen, light drankjes en zoetjes. Natuurlijk bevatten ze heel weinig calorieën, maar wat is de prijs die je voor dit zoete alternatief betaalt? Zo heeft medisch onderzoek laten zien dat er een mogelijke link tussen het gebruik van aspartaam en het optreden van migraine [2] of hoofdpijnklachten [3] bestaat. Ook sucralose, een actief element in een groot aantal commercieel verkijgbare zoetstoffen, zou migraine-aanvallen kunnen triggeren [4]. Sucralose wordt verkocht onder de merknaam Splenda.

Consumptie van kunstmatige zoetstoffen zou ook tot depressies kunnen leiden. Een regelmatige dosis aspartaam, zo is gebleken, verlaagt het serotonineniveau in het bloed; bij muizen is dit de belangrijkste oorzaak van depressies [5]. Mensen die last hebben van ernstige stemmingswisselingen, zoals die bijvoorbeeld optreden bij bipolaire stoornissen, wordt geadviseerd de inname van kunstmatige zoetstoffen zo veel mogelijk te matigen, omdat ze een verhoogde gevoeligheid voor de negatieve effecten van aspartaam hebben [6].

Er werd en wordt op ruime schaal onderzoek gedaan naar en gesproken over de kankerverwekkende eigenschappen van kunstmatige zoetstoffen. Of aspartaam en sacharine daadwerkelijk kanker veroorzaken is een terugkerend punt van discussie, en tal van onderzoeken over dit onderwerp leiden helaas tot weinig eenduidige resultaten. Een Argentijns onderzoek  noemt  het gebruik van aspartaam als een van de belangrijkste veroorzakers van tumoren in de urinewegen. Andere onderzoeken dringen er op aan dat de Amerikaanse FDA (Food and Drug Administration) zijn standpunten ten aanzien van de veiligheid van aspartaam o korte termijn herziet, mede naar aanleiding van recent onderzoek op dieren waarbij er duidelijke links gelegd worden tussen het risico op kanker en het gebruik van kunstmatige zoetstoffen .

Het gebruik van deze stoffen kan ook andere klachten veroorzaken. Zo wordt verondersteld dat langdurig gebruik van aspartaam de antioxidantstatus van de lever kan verlagen, wat uiteindelijk tot leverkwalen kan leiden . Fibromyalgiepatiënten doen er verstandig zijn hun inname van aspartaam ernstig te beperken, omdat deze stoffen (weliswaar te genezen) chronische pijnklachten kunnen veroorzaken .

Als gevolg van talloze tv-shows over en de campagnes tegen overgewicht kiezen veel mensen voor kunstmatige zoetstoffen in plaats van voor suiker, en voor light versies van frisdranken en andere producten. Wat ze niet weten is dat diezelfde kunstmatige zoetstoffen juist aan hun overgewicht kunnen bijdragen. Per slot van rekening neemt het aantal mensen met overgewicht vrijwel net zo snel toe als het gebruik van deze stoffen, en er zijn al de nodige onderzoeken uitgevoerd om te kijken of er inderdaad een link tussen deze twee fenomenen bestaat. Een aantal van deze onderzoeken veronderstelt dat kunstmatige zoetstoffen hongeraanvallen veroorzaken, waardoor mensen meer gaan eten en dus aankomen. Andere onderzoeken spreken dit tegen, en duidelijke conclusies zijn dus nog niet te trekken .