Je hoort er veel over op televisie, en iedereen praat erover: Het Paleolithische dieet. Maar wat houdt dit nu precies in en wat kun je er mee bereiken? Een introductie van een fenomeen wat nu in de publiciteit is, maar wat al sinds de jaren ’70 bestaat.
De oude steentijd: het Paleolithicum
Dit tijdperk is de oudste periode in de geschiedenis van de mensheid. Deze periode begint grofweg zo’n 2,5 miljoen jaar geleden, en eindigt samen met de laatste ijstijd, ongeveer 12.500 jaar geleden. Een hele lange periode waarin relatief veel is veranderd.
De periode begint met het gebruik van eenvoudige vuistbijlen als gereedschap, en eindigt met meer verfijnde gereedschappen. Zeker in het laatste deel van dit tijdperk beginnen de oermensen meer cultuur te ontwikkelen in de vorm van grotschilderingen.
De mensen leefden uiteraard van de jacht en van al het andere dat in de natuur te vinden was. Vlees werd meestal verhit voordat het gegeten werd en de gevonden vruchten en noten in de natuur in de meeste gevallen rauw. Door de jacht en het continue bezig zijn met het verzamelen van voedsel, was er beslist geen gebrek aan lichaamsbeweging.
De mensen hadden geen overgewicht en waren over het algemeen goed gespierd. Dit was noodzakelijk, want in de jacht was het belangrijk om snel en lenig te zijn.
Anders zouden de rollen omgedraaid worden en werd de oermens zelf een prooi en zouden ze niet lang leven. Een natuurlijke selectie dus. In deze periode bestonden er geen ziektes die we nu kennen. Denk bijvoorbeeld eens aan kanker, auto-immuunziekte of diabetes.
Het principe van het Paleo-dieet
Het Paleo-dieet, ook wel bekend onder de namen jager-verzamelaar-dieet of Paleolithisch dieet, is gebaseerd op de voeding en de levensstijl van de oermensen die in het Paleolithische tijdperk leefden.
Dit betekend natuurlijk niet dat we direct op jacht moeten gaan met een speer in de ene hand, en de ‘onmisbare’ smartphone in de andere hand. Dit betekend meer dat we na moeten gaan denken over onze voeding en levensstijl waarbij we in acht moeten nemen dat heel veel ziektes die we nu kennen, in het verleden niet bestonden.
Volgens de Paleo-aanhangers zijn deze ziektes allemaal het directe gevolg van de hedendaagse voeding: Na de introductie van de landbouw, na het Paleolithische tijdperk, is de voeding van de mens veranderd, terwijl genetisch gezien de mens (nog) niet hierop aangepast is. Eten is dus een directe aanval op het lichaam met ‘vreemde’ voeding, met de eerder genoemde ziektes als gevolg.
Volgens het dieet moet er vooral gegeten worden van vis en van vlees afkomstig van dieren die zich met gras gevoed hebben. Daarnaast veel groenten, fruit, noten en wortels. Er worden beslist géén granen, zuivel, zout of peulvruchten gegeten. Ook, logischerwijs, wordt er geen geraffineerde suiker en verwerkte oliën gegeten.
De geschiedenis van het Paleo-dieet
Ondanks het feit dat het Paleo-dieet sinds kort pas een hele grote publieke belangstelling geniet, bestaat het al sinds de jaren ’70. Gastro-enteroloog Walter L. Voegtlin was degene die het dieet populairder maakte onder een groter publiek, maar het bleef een beetje hangen in de ‘geiten-wollen-sokken’ sfeer.
In de jaren die daarop volgden werd het dieet overgenomen door andere wetenschappers en auteurs, en hier en daar aangepast aan de moderne tijd. Sindsdien hebben verschillende artsen en diëtisten gepleit voor een bredere toepassing van dit dieet en meer en meer werden er voedingsadviezen opgesteld die de eetgewoonten van onze voorouders nabootsen, op basis van moderne voedselproducten.
Het effect van het Paleo-dieet
Hoewel sommige diëtisten en antropologen de effecten van het dieet in twijfel trekken, zijn er wereldwijd heel veel mensen die zeggen baat te hebben bij deze levensstijl. Wetenschappelijk zijn de gevolgen van een dieet moeilijk aan te tonen, maar wat uiteindelijk telt is de gebruiker. En als de gebruikers zich er beter door voelen, wie zijn wij dan om dit te veroordelen?
